Tiểu luận – Zzz Review

Lawrence Venuti, Sự vô hình của người dịch (trích) (1995, 2008)

30/11/2021

Thời gian đọc: 93 phút Mục đích của cuốn sách này là tấn công vào sự vô hình của người dịch, qua một lịch sử của dịch thuật Anh ngữ đương đại và từ góc nhìn phản kháng lại nó. Và bằng việc xác định xem điều gì đã bị thống trị hoặc bị loại trừ trong quá khứ và bị che khuất trong sử học thông thường, một phân tích như vậy không chỉ có thể chất vấn các điều kiện văn hóa và xã hội xung quanh nó, mà còn đề xuất các điều kiện khác cần thiết lập trong tương lai.

Sáu năm những đứa trẻ chết già: Tôi dịch Nguyễn Bình Phương sang tiếng Anh như thế nào

30/11/2021

Thời gian đọc: 16 phút Cá nhân tôi cho rằng, dịch ngược không khó bởi nó là dịch ngược. Ta là người Việt, tất nhiên là ta đọc tiếng Việt rành hơn người đọc nó là ngoại ngữ (trong phần lớn trường hợp), ta hiểu ‘mentality’ Việt, và cái này tôi nghĩ quan trọng hơn cả. Tôi nghĩ cái khó là làm sao để diễn đạt nó trong thứ tiếng (ta có thể gọi) là ngôn ngữ thứ hai của ta, làm sao cho người đọc nó có cảm nhận như ta có khi ta đọc nó trong tiếng Việt.

Friedrich Schleiermacher, Về các phương pháp dịch thuật (1813)

30/11/2021

Thời gian đọc: 56 phút Mục đích của dịch giả cần phải là mang đến cho độc giả chính những hình ảnh và niềm vui thích mà tác phẩm gốc có thể mang lại cho bộ phận người đọc có hiểu biết mà chúng ta vẫn hay gọi là “người sành sỏi”: ngôn ngữ ngoại quốc anh ta đã quen nhưng vẫn luôn còn lại chút gì xa lạ; tuy không còn như cậu học trò phải chiếu từng chi tiết nhỏ sang tiếng mẹ đẻ mới nắm được nội dung toàn thể, nhưng luôn ý thức về sự khác biệt giữa ngôn ngữ ấy và tiếng mẹ đẻ của anh ta, ngay cả khi vẫn vui thưởng thức vẻ đẹp của tác phẩm.

Itamar Even-Zohar, Vị trí của văn học dịch trong đa hệ thống văn chương (1990)

30/11/2021

Thời gian đọc: 13 phút Ta rất dễ cho rằng do văn học dịch nằm ở vị trí ngoại biên trong nghiên cứu văn học nên nó cũng vĩnh viễn chiếm vị trí ngoại biên trong đa hệ thống văn chương, song điều này hoàn toàn không đúng. Văn học dịch trở thành trung tâm hay ngoại biên, và vị trí này liên quan gì với văn vựng mang tính đổi mới (“nguyên cấp”) hay bảo thủ (“thứ cấp”), tùy thuộc vào nhóm đa hệ thống cụ thể đang được nghiên cứu.

Nỗi buồn Bảo Ninh

30/11/2021

Thời gian đọc: 47 phút Bản dịch tiếng Anh, vì vậy, trở thành một bản dịch thực dân nơi độc giả phương Tây đọc những gì họ muốn đọc về Việt Nam thay vì thực tế đa tầng đa nghĩa.

Tim Parks, Phương trình Người viết-Người dịch (2010)

30/11/2021

Thời gian đọc: 10 phút Người dịch cũng là người viết. Người viết cũng là người dịch.

Người dịch hay kẻ tội đồ

30/11/2021

Thời gian đọc: 6 phút Suy cho cùng, nếu bạn là một người dịch văn học, vừa có những độc giả đọc sách với tâm thế tới bụi hoa hồng để ngắm, sẵn sàng rút hầu bao mua sách của bạn đều đặn, bỏ thời gian ra đọc chúng lại vừa có những nhà phê bình, những người thầy trời cho, kiên nhẫn chỉ cho bạn những khiếm khuyết trong sản phẩm của bạn với mục đích để bạn có thể làm ra những sản phẩm tương lai tốt hơn mà bạn chẳng phải trả một đồng thù lao, thì bạn còn kêu ca nỗi gì?

José Ortega y Gasset, Nhục và Vinh của dịch thuật (1937)

30/11/2021

Thời gian đọc: 38 phút Viết hay chứng tỏ sự bạo dạn nhất định. Thế đó, nhưng người dịch lại thường là người rụt rè. Chính bởi khiêm nhường, người dịch mới chọn một công việc nhỏ bé ấy. Y đối mặt với một công cụ điều khiển khổng lồ là ngữ pháp và tập quán ngôn ngữ. Y sẽ làm gì với một văn bản bất kham?

Pierre Assouline, Thân phận dịch giả (trích) (2011)

30/11/2021

Thời gian đọc: 68 phút Anh ta mới là người bị yêu cầu phải hoàn thành tốt công việc khó tin và đầy đam mê này mà không được chú ý, là người bị yêu cầu phải hút được thứ mật hoa tinh túy nhất ngay cả khi không được độc giả nhận ra; anh ta, con người khổ hạnh ấy, người anh hùng ấy, về thực chất là vô vụ lợi, sẵn sàng cống hiến hết sức chỉ để đổi lại một mẩu bánh mì rồi chìm vào ánh tà, vô danh và cao cả, một khi đã hoàn thành hành động đầy tính sử thi của mình. Dịch giả là vị hiệp sĩ lang thang cuối cùng, vị hiệp sĩ lang thang thực thụ của văn học.

Đánh giá trong nghiên cứu dịch thuật (2020)

30/11/2021

Thời gian đọc: 21 phút Thực ra, đánh giá dịch là vấn đề gây tranh cãi không phải chỉ ở Việt Nam và nó cũng chẳng phải là vấn đề mới mẻ gì. Đây là vấn đề “cũng to to mà cũng lại cũ cũ”, có khi thiên hạ nghe cũng nhàm tai bởi chưa nghe cũng sẽ biết rồi cuộc luận bàn sẽ chẳng đi đến đâu cả. Đâu là bản dịch tốt, thế nào là bản dịch hay – vẫn cứ sẽ là một dấu chấm hỏi to đùng.