Zzz Review số 6
Mục lục số 6 của Zzz Review: Hungary, Ba Lan, Séc, Áo, tóm lại là toàn những nhân vật tầm cỡ nhưng không ai đọc được tên. Continue reading Zzz Review số 6
Chết trong ngày Chúa nhật (trích) – Nguyễn Nguyên Phước
Thượng đế chỉ kể duy nhất một câu chuyện: sự trốn chạy của con người ra khỏi chính bản thân họ. Nếu các anh em tình cờ đọc logbook của một ngày nào đó thì xin các anh em hãy nhớ cho rằng ngày đó chắc chắn là một ngày đặc biệt, điều đặc biệt không nằm ở bản thân nó, cái ngày chết tiệt đó hoàn toàn chẳng có gì đáng để lưu tâm, càng không phải bởi tính chất sự kiện của nó, dẫu có là gì thì chúng tôi cũng chẳng buồn để ý, đã từ … Continue reading Chết trong ngày Chúa nhật (trích) – Nguyễn Nguyên Phước
“Kim Ji Young, sinh năm 1982”: Khi người phụ nữ bị mất đi tiếng nói của chính mình
Hiếm có tác phẩm nào với câu chuyện và nhân vật rất đỗi bình thường, thậm chí không có gì đặc sắc, như “Kim Ji Young, sinh năm 1982” của Cho Nam Joo, lại gây tiếng vang và nhiều tranh cãi đến thế ở nơi mà nó ra đời, Hàn Quốc, lẫn các nước châu Á lớn khác. Được xuất bản vào năm 2017, đã bán được hàng triệu bản, được dịch sang 16 thứ tiếng, nằm trong danh sách bán chạy nhất ở Nhật Bàn, Đài Loan, cuốn tiểu thuyết kể về cuộc đời một người phụ nữ tên … Continue reading “Kim Ji Young, sinh năm 1982”: Khi người phụ nữ bị mất đi tiếng nói của chính mình
“Giờ Đức văn”: Giới hạn của nghĩa vụ
Tháng 4 năm 2019, bà Angela Merkel cho gỡ bỏ hai bức tranh của Emil Nolde, một họa sĩ nổi tiếng người Đức thuộc trường phái biểu hiện khỏi phòng làm việc của mình trong phủ thủ tướng Đức. Cơn cớ cho sự việc mà báo chí đã tốn bút mực mổ xẻ nguyên do nằm ở chỗ: Emil Nolde là một nghệ sĩ huyền thoại dưới thời phát xít Đức, có các tác phẩm từng bị quy là nghệ thuật suy đồi, từng bị nhận lệnh cấm vẽ; song ông cũng chính là một nhân vật tích cực bài … Continue reading “Giờ Đức văn”: Giới hạn của nghĩa vụ
Người đi trong nắng – Ghassan Kanafani – رجال في الشمس
“Nghĩa là anh muốn chúng tôi chui vào bồn nước trên xe trên đường anh về à?”
“Chính thế. Tôi tự nhỉ: ‘Tại sao không nhân dịp này kiếm vài đồng lương thiện, trong lúc mày đang ở đây và xe của mày thì không bị soát?”
Marwan nhìn sang Abu Qais rồi Assad. Hai người kia lần lượt nhìn lại chú dò hỏi.
“Nghe này Abul Khaizuran. Tôi nghe không lọt tai lắm. Anh tưởng tượng xem? Trời nóng thế này, ai mà ngồi được trong bồn nước đóng kín?”
“Đừng có bé xé ra to. Đây chẳng phải lần đầu tiên. Cậu có biết làm thế nào không? Cách biên giới năm phút thì các cậu chui vào bồn nước, rồi đi quá năm chục mét thì chui ra. Chúng ta sẽ làm lại lần hai trong năm phút nữa ở Murlaa trên biên giới Kuwait, và rồi hấp! các cậu đã ở Kuwait rồi.” Continue reading Người đi trong nắng – Ghassan Kanafani – رجال في الشمس
Những tụng ca, phẫn nộ, và lừa bịp: Mùa Nobel Văn chương 2019
Những tưởng Nobel Văn chương được trao cho ca sĩ, nhạc sĩ Bob Dylan đã là thảm họa. Những tưởng chồng của một thành viên hội đồng Nobel dính dáng tới vụ cưỡng hiếp và tiết lộ danh tính người được trao, khiến vợ ông phải rút khỏi hội đồng và Nobel Văn chương không trao vào năm 2018 mà để dành trao gộp vào 2019 đã đủ gọi là xì căng đan khổng lồ. Những tưởng giữa bao ồn ào huyên áo, Hội đồng Nobel sẽ lựa chọn người trao để ít gây điều tiếng nhất. Nhưng không, đó … Continue reading Những tụng ca, phẫn nộ, và lừa bịp: Mùa Nobel Văn chương 2019
Hãy đọc văn của ông ấy đi!
Dân chủ chính là khi người ta cũng được phép sai lầm: Peter Handke viết những văn bản khó hiểu, trúc trắc, và đôi khi cũng khá đáng ngờ, văn bản của một người hoài nghi. Nhưng đó không phải là những lời tuyên chiến. Bài tham luận về PETER HANDKE của EUGEN RUGE Đoạn văn nói tới “những người đi chân đất” mà Saša Stanišić[1] đề cập đến trong bài phát biểu khi nhận Giải Sách Đức (Deutscher Buchpreis)[2], nằm ở trang 40 của “Bài bổ sung mùa Hè cho chuyến du hành mùa Đông” (“Sommerlicher Nachtrag zu einer … Continue reading Hãy đọc văn của ông ấy đi!
“Kính sợ và Run rẩy”: Mấy lời phi lộ
Ngày 21 tháng Tám năm 1913, Franz Kafka viết trong nhật ký của mình: Hôm nay tôi nhận được cuốn “Sách của quan toà” của Kierkegaard. Ðúng như tôi nghĩ, trường hợp anh ấy, mặc dù có những nét khác biệt lớn, vẫn giống tôi; ít ra anh ấy cũng ở cùng một phía của thế giới. Anh ấy như một người bạn đã giúp tôi khẳng định bản thân. [1] Mặc dù vào thời điểm đó, có lẽ Kafka chưa đọc được nhiều tác phẩm của Kierkegaard và vì thế, theo như chính ông thừa nhận sau này trong … Continue reading “Kính sợ và Run rẩy”: Mấy lời phi lộ
Bàn tròn về Nobel Văn chương 2018-9
Cú trao đúp Nobel Văn chương vào tháng 10/2019 đã tạo ra vô số bình luận đa chiều trên văn đàn thế giới, ủng hộ có, phản đối có, tụng ca có, la ó có. Bàn tròn (online) sau đây là nỗ lực của Zzz Review cố gắng đem tới cho độc giả cách nhìn của những bạn đọc Việt Nam theo dõi sát sao thời sự văn chương quốc tế. Xin trân trọng cảm ơn những người tham gia đã dành thời gian trả lời các câu hỏi này. Chúng tôi tôn trọng ý kiến riêng của những … Continue reading Bàn tròn về Nobel Văn chương 2018-9
Cách đọc một số tên Trung-Đông Âu
Karel Čapek đọc là Tra-péc, Czesław Miłosz là Tr’es-waf Mi-wos và còn những bất ngờ gì đang chờ đợi chúng ta? Continue reading Cách đọc một số tên Trung-Đông Âu
Jaroslav Hašek, Vận mệnh người lính tốt Švejk trong Đại chiến thế giới (trích)
Ngày nay, trên các nẻo đường Praha, chúng ta có thể gặp một người đàn ông ăn mặc tồi tàn, một người không hề biết mình có ý nghĩa gì trong lịch sử của thời đại lớn lao mới. Người đàn ông ấy khiêm tốn rảo bước trên đường đi của mình, không làm phiền ai và cũng chẳng bị các nhà báo làm phiền để xin được phỏng vấn ông. Nếu mà bạn hỏi ông tên là gì, thì ông ấy sẽ trả lời một cách đơn giản và khiêm tốn: „Tôi là Švejk…“ Continue reading Jaroslav Hašek, Vận mệnh người lính tốt Švejk trong Đại chiến thế giới (trích)
Bàn tròn về văn học Trung-Đông Âu
Chẳng hạn, ta nói đến Franz Kafka. Ông ấy sinh ra và sống cả đời ở Praha song không phải người Tiệp. Ông là người Do Thái, sống tại Praha mà vào thời đó là một phần của đế quốc Áo-Hung, và ông viết bằng tiếng Đức. Kafka là người nước nào là vấn đề gây tranh cãi. Người Tiệp có thể nhận Kafka là người của mình, người Do Thái cũng có thể tự hào ông ấy là “nhà văn của chúng tôi”. Mặt khác, văn học Đức ngữ (Đức, Áo, Thụy Sĩ) có thể giành ông ấy về mình bởi ông ấy viết bằng tiếng Đức. Continue reading Bàn tròn về văn học Trung-Đông Âu
Bàn tròn Budapest
Theo một luận điểm thường xuyên được đưa ra, “Trung Âu” là một ý niệm nhân tạo, bởi lẽ các quốc gia quy tụ dưới cái tên này vẫn mong mỏi trở thành một phần của Tây Âu và chỉ vậy thôi. Trong nhận định ấy có một phần sự thật, nhưng những người ủng hộ nó lại bỏ qua những sự việc nhất định và một vài sang chấn chưa nguôi ngoai. Continue reading Bàn tròn Budapest
Một phương Tây bị bắt cóc, hay bi kịch của Trung Âu
Ngay từ giữa thế kỷ XIV, Đại học Charles tại Praha đã tập hợp các trí thức (giáo sư và sinh viên) đến từ Séc, Áo, Bayern, Saxony, Ba Lan, Litva, Hungary và Rumania với ý tưởng manh nha về một cộng đồng đa dân tộc mà ở đó mỗi dân tộc đều có quyền sử dụng ngôn ngữ riêng của mình: quả vậy, chính dưới sự ảnh hưởng gián tiếp của trường đại học này (nơi nhà cải cách tôn giáo Jan Hus từng làm hiệu trưởng), những bản dịch đầu tiên của Kinh Thánh sang tiếng Hungary và tiếng Rumani đã ra đời. Continue reading Một phương Tây bị bắt cóc, hay bi kịch của Trung Âu
Đọc Kafka như thế nào: Phần I
John Updike cho rằng Kafka là nhà ngụ ngôn siêu đẳng nói lên những nỗi niềm suy tư trăn trở mang tầm cỡ vũ trụ của con người hiện đại, nghe thì thật là sâu sắc uyên thâm, nhưng Updike cũng không bao giờ giải thích rằng những nỗi niềm đó là gì hay vì sao chúng lại tầm cỡ đến thế, cũng không nói được cho ta hay rằng Kafka đã nói gì về những trăn trở này. Continue reading Đọc Kafka như thế nào: Phần I
Đọc Kafka như thế nào: Phần II
…rất nhiều người đã tường thuật lại rằng Kafka thường cười phá lên khi đọc tác phẩm của mình: ông không hề thấy nó u ám, và không có lý do gì chúng ta nên thấy như vậy cả. Có những yếu tố nghịch dị nhất định ở Kafka thật đấy, nhưng đây là sự nghịch dị của người vẽ tranh biếm họa. Biếm họa bóp méo hiện thực của một khuôn mặt, chẳng hạn, để nó có thể tô đậm thêm những đường nét nổi bật và thú vị nhất. Continue reading Đọc Kafka như thế nào: Phần II
Emil Cioran, Trên đỉnh cao tuyệt vọng (trích)
Tôi sống bởi núi kia không biết cười, mà loài sâu cũng không biết hát. Continue reading Emil Cioran, Trên đỉnh cao tuyệt vọng (trích)
Thời gian của Schulz
Thiếu dũng khí vươn ra số đông bạn đọc, ban đầu ông thử viết cho một người đọc cụ thể: người nhận thư. Chính bằng cách này, qua từng lá thư, từng đoạn chữ, mà Những cửa hiệu quế thành hình: từ nhiều xấp vài trang một xếp gọn trong từng chiếc phong bì lâu lâu được thả vào hòm thư. Continue reading Thời gian của Schulz
Bruno Schulz, “Những cửa hiệu quế”
Cho tới cái lúc bắt đầu những ngày đông mơ màng ngắn ngủi nhất, sáng tối đều phủ một lớp màn chạng vạng mịn như lông, khi thành phố vươn mình ngày càng sâu vào mê cung của những đêm đông, và miễn cưỡng cựa mình tỉnh thức trước bình minh ngắn ngủi, bố tôi đã đánh mất hẳn mình và hoàn toàn lạc vào cái thế giới kia. Continue reading Bruno Schulz, “Những cửa hiệu quế”
Đi cùng Bruno Schulz
Cách Schulz thi hành chức năng văn chương của mình không phải không giống những bức họa của ông, những người đàn ông, đôi lúc gần như đã trở thành con bọ, con khỉ, thậm chí đã thành một con ngựa, bị càn quét dưới nét vẽ của ông, hút vào cặp chân của đàn bà. Trông chẳng khác gì cái chuồng thú của khiêu dâm và nhục dục, những đường vẽ kiệt quệ tạo nên những đường cong hững hờ. Continue reading Đi cùng Bruno Schulz
Chủ nghĩa Lãng mạn Ba Lan
Bởi vì chủ nghĩa Lãng mạn, về một mặt nào đó, là kỷ nguyên nổi dậy, trong đó – như Norwid đã diễn tả rất thi ca trong Năm đề cương (Pięć zarysów) – những thế hệ đã nối tiếp nhau lớn lên “giữa dòng máu xanh, như trong đồng xa cúc lam: từ những sự kiện trước đó, tới những sự kiện mới đây chấm dứt” (“wśród sinej krwi, jak wśród bławatków: od ostatnich do tylko co zaszłych wypadków”). Continue reading Chủ nghĩa Lãng mạn Ba Lan
